Rookt jouw kind?
..wat nu?
Echt iedereen weet dat roken slecht voor de gezondheid is en daarom roken veel jongeren ook niet en zijn ook niet van plan om te gaan roken. Dat roken niet goed is voor de longen, dat mag duidelijk zijn. Maar weet je dat er nog veel meer risico’s voor de gezondheid zijn? Voor jongeren is roken heel gewoon, ze zien tenslotte overal mensen roken: op straat, op een terras, op het strand en op vele andere openbare buitengelegenheden.
Uit onderzoek is gebleken dat ongeveer 30% van de jongeren rookt, dus niet het merendeel van de jongeren op de middelbare school, zoals veel mensen denken. Ook blijkt uit onderzoek dat vooral jongeren die geen of lager onderwijs volgen roken. op hoger onderwijs zoals HAVO of VWO wordt kennelijk veel minder wordt gerookt. Leeftijd tussen 14 en 16 jaar is meest kwetsbare leeftijd waarin jongeren een eerste sigaret opsteken. Gelukkig is het aantal jongeren onder de 14 jaar de laatste jaren afgenomen. De kans dat ze na hun 16e nog beginnen met roken is relatief klein. Er zijn overigens weinig verschillen tussen jongens en meisjes.
De meeste basisschoolkinderen vinden roken erg vies, maar hun idee daarover zou zomaar eens kunnen veranderen op de middelbare school. Met name omdat ze medeleerlingen of oudere leerlingen daar zien roken, lijkt het ze stoer. Experimenteren is natuurlijk heel spannend voor een puberkind en als hij/zij een sigaret van een klasgenoot aangeboden krijgt zal de verleiding daarom groot zijn. Over roken beginnen te praten met jouw kind is wellicht het beste om dat te doen voordat je kind naar de brugklas gaat. Verbieden werkt meestal averechts maar je kunt wel duidelijk jouw boodschap over brengen “dat je het gewoonweg niet wilt!”
Het brein van pubers is nog in ontwikkeling en daardoor extra kwetsbaar. Roken zorgt bij pubers voor blijvende hersenschade, dat houdt in dat die schade niet meer zal worden hersteld. Door de nicotine kan het concentratievermogen afnemen en de impulsiviteit toenemen. Leerprestaties kunnen daardoor afnemen. Daarnaast is het zo dat roken jongeren gevoeliger zullen zijn voor andere verslavingen.
Nicotine is, zoals inmiddels bekend, een zeer verslavende stof. Hoe jonger kinderen beginnen met roken, hoe moeilijker het wordt om ermee te stoppen als ze ouder zijn. Bij het inhaleren van sigarettenrook krijg je nicotine binnen, wat de zenuwcellen prikkelt. Daarom zal de geestelijke afhankelijkheid de moeilijke factor zijn om op te heffen. Ongeveer 60% van de jongeren die gaan roken, komen nooit meer van hun verslaving en gewoonte af.
Puberbrein en roken
Pubers lijken geen advies nodig hebben en al helemaal niet van hun vader of moeder. Toch is uit onderzoek bekend geworden dat ze de mening van hun ouders toch wel belangrijk vinden. Bij pubers speelt onzekerheid een hele belangrijke rol en daarom hebben zij juist duidelijkheid en grenzen nodig.
Hoe kom je erachter dat je kind rookt, als je de sigarettengeur niet al op grote afstand ruikt (haar en kleding)
- als je kind overmatig kauwgom, smint of pepermunt in zijn/haar mond heeft
- als de conditie verslechterd
- als de stem anders wordt (buiten de baard in de keel dan)
- je kind hoest slijmerig in de ochtend (rochelen)
- als je peuken aantreft in de tuin, het poortje achter het huis, de schuur of andere plekken waar je als ouders niet zo vaak komt
- als je kind geldgebrek heeft en niet kan vertellen waar het blijft
- pakjes sigaretten van jezelf waaruit sigaretten zijn verdwenen
- kleine brandgaten in kleding
- de kamer van je kind erg naar haarlak, deodorant of parfum ruikt om de geur te “verdoezelen”
Vanuit de overheid zijn er, in samenwerking de Hartstichting, KWF Kankerbestrijding en het Longfonds, verschillende grote landelijke campagnes gevoerd om te voorkomen dat jongeren hun eerste sigaret opsteken. Daarom mogen er geen sigaretten verkocht worden aan jongeren onder de 16 jaar (Dit geldt ook voor bier, wijn en mixdrankjes). Toch blijft er altijd een kans van 1 op 3 dat jouw kind begint met roken.
Als je niet wilt dat je kind rookt of gaat roken dan hier een paar tips:
* Ben je goed op de hoogte van roken en gevolgen? Lees je anders goed in!
* Praat op tijd met je kind
* Neem daar een uitermate geschikt en rustig moment voor
* Zorg dat je kind zich op zijn/haar gemak voelt, goede sfeer
* Heeft uw kind geen zin om te praten? Kies dan een ander moment.
* Wees eerlijk en open
* Geef je kind de kans op zijn/haar mening te geven
* Vraag waarom je kind de keuze heeft gemaakt om te willen roken
* Wees heel duidelijk waarom je niet wilt dat je kind gaat roken of rookt
* Geef jouw teleurstelling aan maar zonder boosheid
* Vertel exact wat de gevolgen van roken zijn en wat de voordelen van NIET roken zijn (o.a. geld besparen)
* Stel (samen) regels op als hij/zij wel al rookt
* Stel een beloning in het vooruitzicht (rijbewijs)
* Begin niet te vaak met je kind over roken, beter 1 goed gesprek dan steeds weer herhalen
* Verbieden werkt in de meeste gevallen averechts
Neem de volgende punten in het gesprek mee:
* Wat zijn de risico’s van roken
* Roken vermindert de conditie
* Van roken krijg je een slechte huid
* Roken vergroot de kans op longkanker
* Meer hoesten, eerder verkouden en sneller moe
* Geelbruine vingers en tanden
* Meer kans op onvruchtbaarheid
* Het kost heel veel geld
* Het is verslavend en moeilijk om mee te stoppen
* Roken laat een vieze geur achter op het lichaam en in kleding
Is je kind bestand tegen het aanbod van sigaretten van vrienden?
De druk onder de leeftijdsgenoten kan voor je puberkind best lastig zijn. Wanneer jouw kind bevriend is met jongeren die wel roken, dan is de kans groter dat jouw kind ook gaat roken. Wij raden je af om jouw kind te verbieden met deze vrienden om te gaan. We raden je wel aan om de aandacht van je tactisch en subtiel kind te sturen in de richting van vrienden/vriendinnen die niet roken. Uiteraard is het logisch dat je kind niet afgewezen wil worden door zijn/haar vrienden en daar kan jij best een beetje bij helpen.
Misschien heeft jouw puberkind iets aan deze voorbeelden om te zeggen tegen de rokende vriendengroep:
* ik sport veel en dat is lastig te combineren met roken
* ik heb last van astma of bronchitis
* ik wil niet verslaafd worden
* ik vind roken belachelijk duur en spaar liever voor iets wat nuttig is
* Ik heb geen zin om steeds naar buiten te moeten gaan in de pauze
Je zou al deze argumenten kunnen oefenen met je puberkind en complimenten geven als hij/zij ze gebruikt heeft. Vraag hoe het is verlopen op school. Mocht deze methode niet werken dan kan je altijd samen kijken naar een alternatief.
Als jij zelf rookt!
Het kan natuurlijk lastiger worden om je ongenoegen over roken uit te spreken als je zelf rookt. Maar toch kan je als ouder hierin duidelijk zijn en je kind vertellen dat je het niet wil. Dat je er zelf moeite mee hebt om te stoppen en dat je dat je jouw kind daar voor wilt behoeden. Jongeren kunnen sneller verslaafd raken dan volwassenen, is uit onderzoeken gebleken. Wanneer jij als ouder zelf rookt, overweeg dan serieus om te stoppen of ten minste niet in het zicht van je kind te roken. De kans dat je puberkind gaat roken omdat jij het ook doet, is groot. Dit geeft je de mogelijkheid om je kind te helpen. Dat is niet alleen makkelijker voor jouw kind, maar ook voor jou!
Ouders die zelf roken hebben een grotere kans dat hun kind ook gaat roken. Dus geef het goede voorbeeld en stop!
Als je puberkind wil stoppen met roken:
Misschien ben je boos geworden toen je hoorde, zag of merkte dat je kind rookt, maar de meeste pubers trekken zich niet zoveel van aan van jouw boosheid. Wel als er sancties opgelegd worden wellicht. Als je kind naar je luistert en bereid is om te stoppen met roken, kan je hem/haar daar heel goed bij helpen en samen een plan maken.
Jouw kind kan geleidelijk stoppen of in één keer helemaal stoppen. Maak samen een plan.
Als jouw kind van plan is om te stoppen met roken, dan zijn er vele mogelijkheden om daarbij ondersteund te worden. Dat kan door hulp te zoeken via de huisarts of via informatie op verschillende websites. De website van Stichting STOP BEWUST is daar een goed voorbeeld van, maar je kunt ook gebruikmaken van bijvoorbeeld het boek van Allen Carr, hypnose of een lasertherapie volgen. Ook nicotinepleister en nicotinekauwgom werken vaak al goed.
Als je puber geleidelijk wil stoppen, maak dan samen een afspraak op welke manier hij/zij dat gaat doen. Bijvoorbeeld afbouwen van het aantal sigaretten per dag. Als dit goed gaat zou je hem of haar kunnen belonen. Je kunt hierbij wel tegenslagen verwachten maar wordt dan ajb niet boos. Blijf positief en bespreek met je kind hoe dit voorkomen kan worden.
Als je puber in één keer wil stoppen, dan zouden de eerste dagen best heel lastig en vervelend kunnen zijn. Blijf aanmoedigen en positief, dat heeft je kind op dat moment nodig.kunnen de eerste dagen Blijf loven en complimenteren als het goed gaat.
Voorkom in ieder geval dat jouw puberkind opnieuw naar een sigaret zal grijpen. Blijf praten en bespreek wat of welke omstandigheden hem/haar in verleiding brengt en bekijk hoe die situatie(s) te vermijden is.
Als je kind helemaal niet wil stoppen met roken, zou je nog eventueel sancties kunnen opleggen. Voorbeelden hiervan kunnen zijn:
* Stoppen met geven van zakgeld; omdat je niet van plan bent om aan zijn “rookverslaving” mee te sponsoren
* Rijbewijs in het vooruitzicht stellen; dat als hij/zij stopt met roken dat je zijn rijlessen en rijbewijs in het geheel zal betalen
Als het na een sanctie niet lukt om te stoppen met roken van je kind, dan raden we je aan om professionele hulp in te schakelen, bijvoorbeeld via de huisarts. De huisarts kan je adviseren en doorverwijzen naar deskundige organisaties die het stoppen met roken ondersteunen en begeleiden.
Handige websites die je zou kunnen raadplegen en waarvan er een aantal onze inspiratiebron zijn:
www.puber-wijzer.nl/roken
www.rokeninfo.nl
www.uwkindenroken.nl
www.loes.nl
www.opvoeden.nl
www.trimbos.nl
www.puberenco.nl
Zorg dat je op de hoogte blijft van de dagelijkse activiteiten en dingen van jouw kind. Blijf praten en toon begrip en interesse. Duidelijkheid en grenzen stellen zullen je helpen om samen met je kind van het roken af te blijven of af te komen.